Μεγάλες –τυχαίες– εφευρέσεις

Μια πτήση στους αιθέρες είναι αρκετή για να σε κάνει εφευρέτη. Αυτό τουλάχιστον αποδεικνύεται στην περίπτωση των μηχανικών Αλ Φίλντινγκ και Μαρκ Σαβάνες, οι οποίοι στο τέλος της δεκαετίας του 1950 προσπάθησαν να φτιάξουν ένα νέο είδος υφασμάτινης ταπετσαρίας έχοντας ως πρότυπο τον αέρα που παγιδεύεται ανάμεσα στις κουρτίνες του μπάνιου.

Αν και η προσπάθειά τους τελικά δεν ευδοκίμησε, η ιδέα για τη δημιουργία της πρωτοποριακής ταπετσαρίας δεν κλείστηκε για πάντα στα συρτάρια του γραφείου τους. Λίγο καιρό αργότερα, κατά τη διάρκεια ταξιδιού, ο Σαβάνες παρατήρησε ότι τα σύννεφα μοιάζουν με μαξιλάρια που απορροφούν τους κραδασμούς του αεροπλάνου την ώρα που εκείνο προσγειώνεται.

Η παρατήρηση αυτή ήταν αρκετή για να δώσει στον μηχανικό την ιδέα δημιουργίας του bubble wrap ή αλλιώς του πλαστικού καλύμματος με φουσκάλες αέρα, το οποίο χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για τη συσκευασία και μεταφορά εύθραυστων προϊόντων.

Το πρωτοποριακό αυτό υλικό συσκευασίας είναι ένα μόνο από τα 36 οικιακά αντικείμενα που περιλαμβάνονται στην έκθεση «Hidden Heroes» και λειτουργούν ως αφανείς ήρωες στην καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων ανά τον κόσμο. «Τιμούμε απλά, καθημερινά αντικείμενα», εξηγεί η Σούζαν Μόσμαν, ειδικός της επιστήμης των υλικών στο Μουσείο Επιστημών. «Δεν αναρωτιόμαστε ποτέ για αυτά τα αντικείμενα γιατί, πολύ απλά, τα χρησιμοποιούμε κάθε μέρα. Τα θεωρούμε δεδομένα. Ωστόσο και αυτά κάποιος τα εφηύρε».

Αν και τα εκθέματα συνδυάζουν τη φαινομενική απλότητα με τη λειτουργικότητα και την καλαισθησία, οι μύθοι που κρύβονται πίσω από τον τρόπο εφεύρεσής τους ποικίλλουν. Δεν είναι μάλιστα λίγα τα αντικείμενα που δημιουργήθηκαν... κατά τύχη.

Φακελάκια τσαγιού. Οπως για παράδειγμα τα φακελάκια τσαγιού που ανακαλύφθηκαν από τον αμερικανό έμπορο τσαγιού Τόμας Σάλιβαν, όταν εκείνος αποφάσισε να στείλει δείγματα σε πελάτη του μέσα σε μεταξωτά φακελάκια. Ο αγοραστής, από τη μεριά του, θέλοντας να δοκιμάσει την ποιότητα του προϊόντος τα βουτούσε στο νερό, με αποτέλεσμα τα φακελάκια τσαγιού να θεωρούνται σήμερα από τις πιο χρήσιμες εφευρέσεις.

Ακόμη όμως μια τυχαία ανακάλυψη είναι αυτή του Νόρμαν Γούντλαντ, ο οποίος ζωγραφίζοντας κάθετες γραμμές στην άμμο εμπνεύστηκε πριν απ' όλους τη βάση δεδομένων που «κουβαλά» κάθε προϊόν, γνωστή και ως barcode.

Ενα λάθος ξεκίνημα, όπως ακριβώς συνέβη στην περίπτωση του bubble wrap, είναι συχνά το πρώτο βήμα για μια πολλά υποσχόμενη ανακάλυψη. Το σημείωμα Post It, για παράδειγμα, προέκυψε και αυτό ύστερα από τις αποτυχημένες προσπάθειες του Σπένσερ Σίλβερ να δημιουργήσει μια πολύ δυνατή κόλλα.

Ο συνεργάτης του Αρθουρ Φράι, από την άλλη, έχοντας αγανακτήσει με τους σελιδοδείκτες που έπεφταν από το βιβλίο με τους ύμνους που έψελνε στην τοπική χορωδία, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την «αποτυχημένη» παρτίδα Post It ως μια μοντέρνα εκδοχή σελιδοδείκτη. «Πρόκειται για κλασική περίπτωση όπου μια αντιξοότητα μετατράπηκε σε πλεονέκτημα, αλλάζοντας απλά και μόνο τον τρόπο που χρησιμοποιεί κανείς ένα αντικείμενο» σχολιάζει η Σούζαν Μόσμαν, τονίζοντας παράλληλα ότι βασική προϋπόθεση για τέτοιου είδους ανακαλύψεις είναι η εγρήγορση.

Και όντως έτσι έχουν τα πράγματα, γεγονός που αποδεικνύεται από την περίπτωση του Τσαρλς Γκουντγίαρ και των ελαστικών του. Γύρω στο 1840 γεννήθηκε στο μυαλό του εφευρέτη η σκέψη του βουλκανισμού των ελαστικών ή, με άλλα λόγια, η τοποθέτηση θείου στα ελαστικά για να αυξήσει τη σταθερότητά τους.

Την ίδια περίοδο, όμως, ο Τόμας Χάνκοκ ανέπτυξε μια παρόμοια μέθοδο στη Μεγάλη Βρετανία, την οποία πρόλαβε να κατοχυρώσει ως πατέντα οκτώ εβδομάδες νωρίτερα από τον Γκουντγίαρ. Περίπου έναν χρόνο αργότερα τα βελτιωμένα ελαστικά βγήκαν στην αγορά, τα κέρδη του Χάνκοκ αυξήθηκαν κατακόρυφα, ενώ ο Γκουντγίαρ πέθανε φτωχός χωρίς καμία συμμετοχή στην επιτυχία των ελαστικών.

ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ